Psalm 129
Ds. Jan Mudde
In het ND schrijft Theo Boer afgelopen week dat hij zich in sommige gevallen euthanasie als noodmaatregel kan voorstellen. Soms kun je in elk geval meevoelen dat mensen geen andere uitweg zien. Soms is de duisternis van de dood liever dan het licht van het leven – ook in de Bijbel. Denk bijvoorbeeld aan nota bene Mozes en Elia! Elia doet zelfs een poging tot zelfdoding, al grijpt God gelukkig in.
De Bijbel geeft de mens alle ruimte om zich uit te drukken en zijn gevoel naar voren te brengen. Neem Job; hij vervloekt zijn geboorte in zijn diepste nood. God geeft die ruimte. Die ruimte is er ook in de kerk.
Maar geeft de Bijbel dan geen richting? Zeker wel! Vandaag lezen we Psalm 139. God kent ons door en door. Hij is ons overal nabij; je ontsnapt niet aan Zijn aandacht. En Hij is je altijd nabij; vanaf het eerste begin tot na je laatste adem. Die kennis mag zijn weerslag vinden in hoe je in het leven staat en hoe je met leven omgaat. Wat kunnen we in het licht van de Bijbel zoal over dit onderwerp zeggen?
– Het woord autonomie komt niet in het woordenboek van de Bijbel, van een christen, voor. En juist die term staat centraal in het maatschappelijk debat over euthanasie. God heeft het leven gemaakt en je beschikt er dus niet vrij over.
– ‘Voltooid leven’ op zich is ook een lastige term. Kun je dat als mens overzien? Hoe ziet God dat? Neem Elia; zijn leven was voltooid dacht hij. Maar God zag perspectief en stuurde een engel om hem te redden.
– Er is geen levensfase die buiten God om gaat. Ook niet ziekte, depressiviteit, of ouderdom.
In Nederland is de drang heel groot om de gedachten over een ‘voltooid leven’ om te zetten in daden (in tegenstelling tot andere landen om ons heen overigens). Kunnen we lijden en pijn geen plek meer geven? Psalm 139 vertelt ons: God is altijd bij je. Zelfs lijden kan hij gebruiken tot zijn eer. Want het lijden van Christus en Paulus en vele anderen kon God gebruiken om iets zegenrijks in gang te zetten. Die God kennen veel Nederlanders niet. Of je kunt leven uit Psalm 139 of niet, dat maakt verschil. Al betekent dat niet dat een christen geen doodswens kan hebben. Maar het maakt verschil; God de regie over je leven geven of die helemaal in eigen handen houden.
Euthanasie en ‘voltooid leven’. Vaak liggen er andere oorzaken aan ten grondslag. Je hebt mensen om je heen nodig, een luisterend oor. En dat is ook het appèl dat op ons gedaan wordt; in situaties van lijden en pijn er voor elkaar te zijn. Blijf om elkaar heen staan en blijf elkaar bemoedigen met Psalm 139: God is en God blijft nabij!