Gen. 10:1-32, Deut. 32:8-9, Op. 7:4-10
Nationale gevoelens spelen een invloedrijke rol in de wereld. Brexit, Trump (America First), het Russische dopingprogramma hebben allemaal met nationale gevoelens te maken. Nu hebben ook wij die in sterke of minder sterke mate. Dat ervaren we bij het zingen van het volkslied, sportieve prestaties, het weer thuis komen na een buitenlandse reis. Hoe beoordeel je ze in Bijbels licht? Hoe ga je ermee om?
Om te beginnen mogen ze er zijn. Gen. 10 laat zien hoe de volkeren zich over de aarde verspreiden. Dat gaat niet buiten God om, zo blijkt uit Deut. 32:8-9. Als mens mag je dus dankbaar zijn voor het stukje grond waarop (en waarvan!) je leeft en het volk waartoe je behoort. Die grotere gemeenschap die veiligheid verschaft, het recht handhaaft, je een taal en identiteit geeft, mag je als een zegen zien. Je mag het land dat je werd toebedeeld ook verdedigen.Maar alles wat God gegeven heeft, wordt bedorven door de zonde. Dat geldt ook voor nationale gevoelens. Ze maken dat het ene volk zich superieur waant aan het andere, aan landjepik gaat doen. Ze werken vooroordelen in de hand. Ze maken dat er voortdurend met twee maten gemeten wordt: het eigen onrecht wordt gerelativeerd, andermans onrecht wordt uitvergroot. ‘Volk en vaderland’ kunnen zelfs beangstigende afgoden worden. Leuzen als ‘Eigen volk eerst’ (het komt verdacht dicht in de beurt van ‘Deutschland über alles’) zijn daarom doodeng.De Bijbel helpt om nationale gevoelens in het juiste perspectief te zien. Ik schets er vier:
- Wij mensen stammen allemaal af van Adam. De mensheid is dus één. En alleen al om die reden mag geen enkel volk zich verheffen boven het andere.
- Elk volk moet het hebben van een volk waarvan de naam in de volkerenlijst van Gen. 10 niet eens genoemd wordt: Israël. Jeruzalem (en niet Babel, Londen, Moskou of Washington) is geestelijk gesproken de hoofdstad van de aarde. Gods Woord is uit Sion is uitgegaan. Jezus, de Messias, is uit de Joden. Dit verootmoedigt elk volk, hoe groot en machtig ook.
- Een christen is verbonden met zijn vaderland, maar nog veel meer met geloofsgenoten. Jezus Christus is Heer van een nieuw volk dat wereldwijd een is. Dit maakt de nationale band relatief. In welk bevolkingsregister je naam staat, doet er uiteindelijk niet toe. Staat je naam in het Boek des Levens?
- De Bijbel noemt ons ‘vreemdelingen’. Ons vaderland ligt voor ons, het Koninkrijk der hemelen. Vervolgde christenen ervaren dat in extreme mate, maar ook wij kunnen ons zo voelen als we de verdorvenheid om ons heen zien.
Wijlen prins Claus zei eens: “Ik heb verschillende loyaliteiten. Ik ben wereldburger en Europeaan en Nederlander.” In Bijbels licht zou je het ook zo kunnen zeggen:Ik heb verschillende loyaliteiten.Ik ben een geboren … en heb een rechtmatige en ook dierbare band met mijn volk en vaderland.Ik ben afstammeling van Adam en ben daarom – meer nog dan dat ik Nederlander ben – mens onder de mensen, één met het menselijke geslacht.Ik ben door de doop en het geloof deelgenoot van Gods volk van alle tijden en plaatsen en weet me diep verbonden met al mijn broers en zussen van vroeger en nu.Ik ben burger van het Koninkrijk der hemelen. God is mijn allerhoogste Koning en alleen aan Hem ben ik toegewijd.
Vragen:
Het Bijbelse perspectief is dat je als mens deel van je volk mag zijn en nationale gevoelens mag hebben. Tegelijk echter ben je mens met de mensen, betrokken op Israël, één met heel Gods volk, vreemdeling op aarde. In welke mate komen al deze aspecten tot zijn recht in jouw leven? Beleef je / Bestaat er een spanning tussen deze verschillende invalshoeken?Zou de politiek, ook de wereldpolitiek zijn winst met dit Bijbelse perspectief kunnen doen?