1 Korintiërs 11:27-29:
‘Daarom maakt iemand die op onwaardige wijze van het brood eet en uit de beker van de Heer drinkt, zich schuldig tegenover het lichaam en het bloed van de Heer. Laat daarom iedereen zichzelf eerst toetsen voordat hij van het brood eet en uit de beker drinkt, want wie eet en drinkt maar niet beseft dat het om het lichaam van de Heer gaat, roept zijn veroordeling af over zichzelf.’
Eeuwenlang werd in de gereformeerde kerken op de zondag voor de avondmaalsviering het eerste deel van het ‘Formulier voor de viering van het heilig avondmaal’ gelezen (zie bijlage). Zo werd de gemeente op de viering voorbereid. Hoewel die gewoonte bij ons (en vele andere kerken) in onbruik is geraakt, wil ik ‘m vanmorgen weer oppakken.
Lees je het oude formulier, dan benadrukt dat allereerst dat iedereen van harte welkom is aan de tafel van de Heer. We zijn allemaal als schurftige, verkleumde bedelaars, maar mogen toch komen in het paleis van licht, liefde en leven, het paleis van de grote Koning. Hij wil niets liever dan ons het witte gewaad van vergeving en genade omslaan. KOM!, zegt Hij.
Tegelijk plaats het formulier voor een indringende vraag: ‘Hoe kom je? Met welke gezindheid?’ Die vraag gaat terug op met name 1 Korintiërs 11:27-29.
Uit 1 Korintiërs 11 blijkt, dat het rijkere deel van de gemeente geen enkel respect toont van het armere deel. De rijken beginnen het liefdemaal – dat gaat aan het avondmaal vooraf – zonder de slaven en weduwen. Die kunnen immers niet eerder komen dan nadat ze al hun klussen geklaard hebben. Dus liggen de rijken dronken uit te buiken als de armen binnen komen. En dat binnen de gemeenschap van Hem die de redder van de armen is!
Paulus brengt de instelling van het avondmaal door Jezus zelf in herinnering. Jullie weten toch dat het verbroken brood staat voor het verbroken lichaam van Christus?! En dat de wijn staat voor het vergoten bloed van Christus?! Nu, door wat jullie doen maken jullie deze maaltijd tot een aanfluiting, een wanvertoning. Jullie maken je schuldig aan heiligschennis, majesteitsschennis en roepen Gods oordeel over je af!
Paulus ziet dat oordeel van God zelfs al werkzaam in de gemeente: er blijkt sprake te zijn van een epidemie aan zwakke, en zieke mensen. Zo schudt God de gemeente wakker: kom tot inkeer voordat het laatste oordeel komt! Vandaar dat Paulus de gemeente voorhoudt zichzelf te beproeven. Beoordeel jezelf. Is je levenspraktijk werkelijk afgestemd op Degene die het avondmaal heeft ingesteld? Dat moeten ook wij ons de komende week afvragen.
Nu kan deze ernstige vraag mensen kopschuw maken: ‘Laat ik maar niet aangaan, want ik loop iedere dag nog aan tegen zonden en zondige neigingen in mezelf.’ Maar dat is nu net niet de bedoeling. Het formulier zegt: ‘dit wordt ons niet voorgehouden om de gelovigen, verslagen van hart als ze zijn, alle moed te ontnemen…’ Het avondmaal is geen maaltijd voor perfecte mensen, maar voor defecte mensen! Waar het om gaat is dat je met een oprecht gebroken hart komt. Zolang je je maar oprecht uitstrekt naar een van Jezus’ reinheid en goedheid vervuld leven, is het goed. Juist voor jou, die worstelt met zichzelf en de zonde, juist voor jou is het avondmaal ingesteld. KOM! Maar grijp tegelijk de kans om meer onder de indruk te komen van wat Jezus voor je deed. Grijp de kans om een stap weg te zetten bij wat niet goed is in je leven. Zodat je vanuit de goede gezindheid aangaat. En zo tot een verdiept besef van genade komt.